Hoogbegaafdheid

Hoogbegaafdheid is een combinatie van een uitzonderlijke intelligentie, creativiteit en doorzettingsvermogen. Hoogbegaafden zijn op het cognitieve vlak sterk, maar ook andere zaken spelen een belangrijke rol. De term wordt gebruikt om aan te geven dat ze opvallende vermogens of vaardigheden hebben, zowel voor kinderen als voor volwassenen.

Als maat voor hoogbegaafdheid wordt vaak het IQ genomen. Men spreekt doorgaans van hoogbegaafdheid bij een IQ vanaf 130 (getest volgens David Wechsler. Met een marge van 8 punten meer of minder. Deze grens varieert van 136, 140 tot 142 in andere tests) in combinatie met een sterke intrinsieke motivatie en een creatieve manier van denken (out-of-the-box). Dit komt erop neer dat personen met scores in de bovenste twee percentielen hoogbegaafd worden genoemd. Let op!: een lager score bij een IQ-test sluit hoogbegaafdheid niet per definitie uit. Kinderen en volwassenen kunnen een slechte dag hebben, ziek zijn tijdens de afname of overprikkeld, waardoor de uitslag al snel lager uitvalt. Iemand met AD(H)D, dyslexie of ASS krijgt ook al gauw een lagere uitslag dan het 'ideaal'. Belangrijk is om vooral persoonskenmerken in de gaten te houden. 

Je bent niet meteen hoogbegaafd als je goede cijfers of werkprestaties behaalt. Enkel een IQ van 130 is niet voldoende om hoogbegaafd genoemd te mogen worden. Er is een groot verschil tussen hoogbegaafd (IQ 130+ & motivatie & creativiteit) en hoogintelligent (enkel IQ 130+). Ook de opvatting dat hoogbegaafden een fotografisch geheugen zouden hebben is niet juist. Hoogbegaafd zijn ligt in meer dan enkel "slim" zijn, het is een manier van zijn, van leven en ervaren (zie onderstaand 'Zijnsluik'). Het "slimme" is enkel hetgeen waar ieder meteen aan denkt bij deze term en wordt door de media vaak versterkt door reportages over 'wonderkinderen'. 

Als hoogbegaafdheid niet op de juiste manier word of is begeleid, kan het zijn dat de intelligentie van de persoon niet of nooit tot uiting is gekomen, waardoor een hoogbegaafde niet per se meteen "slim" over hoeft te komen. Hoogbegaafdheid ligt onder andere in het anders denken dan niet hoogbegaafde personen, en niet zoals vele denken enkel in het behalen van goede werkprestaties.

Afbeelding van Tessa Kieboom

‘Een hoogbegaafde is een snelle en slimme denker die complexe zaken aankan. Autonoom, gedreven en nieuwsgierig van aard. Een sensitief en emotioneel mens, intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.’

(Definitie hoogbegaafdheid, tot stand gekomen op het symposium ‘Hoogbegaafd. Dat zie je zo! ‘ In november 2007)